Biến đổi khí hậu là thách thức nghiêm trọng toàn cầu; Việt Nam là một trong các quốc gia đang phát triển, chịu ảnh hưởng nặng nề bởi tác động của biến đổi khí hậu. Trong giai đoạn dài hạn, nhằm cải thiện tình trạng BĐKH, tại COP26, Việt Nam đã có những cam kết mạnh mẽ cùng gần 150 quốc gia cam kết đưa mức phát thải ròng về “0” vào giữa thế kỷ; cùng 150 quốc gia tham gia Liên minh hành động thích ứng toàn cầu... Việc triển khai thực hiện kịp thời các cam kết này sẽ mang lại lợi ích lớn và lâu dài cho đất nước và các đô thị Việt Nam cần tận dụng cơ hội này để thực hiện tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng các-bon thấp.

Trong bối cảnh nêu trên, trong năm 2023, Viện FES (CHLB Đức) đã phối hợp với Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng (Học viện ACST) xây dựng Khung hướng dẫn xây dựng đô thị tăng trưởng xanh, phát thải carbon thấp hướng tới mục tiêu trung hòa carbon. Đây được coi là phiên bản 1.0 và cần được cập nhật, điều chỉnh để hoàn thiện cho phù hợp với tình hình thực tế cũng như đặc điểm của từng đô thị, đặc biệt trong bối cảnh thay đổi mô hình chính quyền địa phương 02 cấp như hiện nay.

Ngày 21/10/2025, tại Thành phố Huế, Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng – Bộ Xây dựng, phối hợp với FES Việt Nam và UBND thành phố Huế tổ chức “Hội thảo Khung hướng dẫn xây dựng đô thị xanh, phát thải thấp, hướng tới mục tiêu Net Zero”. Đây là sự kiện bên lề quan trọng, nằm trong khuôn khổ các hoạt động hướng tới Tuần lễ Công trình xanh và giao thông xanh Việt Nam năm 2025 với chủ đề "Đổi mới sáng tạo, thúc đẩy phát triển Công trình xanh và giao thông xanh theo hướng bền vững" do Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị thành phố tổ chức vào cuối tháng 10 năm 2025. Hội thảo được tổ chức nhằm chia sẻ kinh nghiệm, thảo luận chuyên sâu để xây dựng một Khung hướng dẫn xây dựng và phát triển đô thị xanh, phát thải thấp phù hợp với bối cảnh Việt Nam, đồng thời cụ thể hóa cam kết của Việt Nam tại COP26 hướng tới mục tiêu Net Zero (Phát thải ròng bằng 0).

Tới tham dự Hội thảo, về phía thành phố Huế có ông Hoàng Hải Minh – Ủy viên ban thường vụ, Phó chủ tịch thành phố Huế; về phía Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng (Học viện ACST) có ông Ngô Anh Tuấn, Bí thư Đảng ủy -Giám đốc Học viện ACST, ông Nguyễn Vũ Phương và ông Lưu Đức Minh – Phó Giám đốc Học viện;  về phía tổ chức quốc tế, có ông Timo Rinke – Trưởng Đại diện FES Việt Nam, Giám đốc Dự án Khí hậu và Năng lượng tại Châu Á, ông Thomas Krause – chuyên gia của GIZ về kinh tế tuần hoàn; ngoài ra hội thảo quy tụ các đại biểu là lãnh đạo Thành phố Huế và các phường xã, đại diện các Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và Môi trường, các Viện nghiên cứu, chuyên gia quốc tế, doanh nghiệp và các trường Đại học của Thành phố Huế cùng với đại diện của các tỉnh.

TS. Ngô Anh Tuấn Bí thư Đảng ủy - Giám đốc Học viện ACST mong muốn tiếp tục phối hợp với FES về Khung hướng dẫn xây dựng đô thị xanh, phát thải thấp, hướng tới mục tiêu NetZero trên cơ sở các kỳ họp COP, mở rộng tập huấn chuyên sâu cho các đô thị

Phát biểu tại Hội thảo, TS. Ngô Anh Tuấn - Bí thư Đảng ủy - Giám đốc Học viện ACST nhấn mạnh: Biến đổi khí hậu là một thách thức nghiêm trọng mang tính toàn cầu và Việt Nam là một trong những nước đang phát triển bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu. Tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã đưa ra cam kết mạnh mẽ với gần 150 quốc gia nhằm đưa lượng phát thải ròng về mức “0” vào giữa thế kỷ này. Việc thực hiện các cam kết tại COP26, đặc biệt là cam kết về đưa lượng phát thải ròng về mức "0" vào giữa thế kỷ này là xu hướng tất yếu, do đó, việc nỗ lực thực hiện các cam kết này sẽ mang lại lợi ích to lớn và lâu dài cho Việt Nam.

Các đô thị là nguồn phát thải khí nhà kính (KNK) đặc biệt lớn. Khoảng 50% dân số trên thế giới hiện nay đang sống tại đô thị và sẽ tăng lên tới 70% vào năm 2050 theo dự báo của Liên Hợp Quốc (UN). Đô thị cũng là khu vực tiêu thụ tới 80% năng lượng của toàn cầu. Theo nghiên cứu của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), khu vực đô thị chưa tới 67% năng lượng có liên quan tới phát thải khí nhà kính và có khả năng tăng lên 74% vào năm 2030. Đô thị vừa là nguyên nhân của BĐKH nhưng đồng thời cũng là khu vực chịu ảnh hưởng mạnh của BĐKH do đô thị là nơi tập trung dân cư, các hoạt động phát triển và công trình hạ tầng.

Với mục tiêu cùng nỗ lực đồng hành với các đô thị hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển đô thị bền vững, trong những năm qua, Học viện ACST và FES đã tích cực hợp tác triển khai một số hoạt động ý nghĩa về nghiên cứu, đào tạo, hội thảo chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm nhằm góp phần thúc đẩy quá trình thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 về đưa lượng phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Hội thảo là hoạt động hợp tác thường niên giữa Học viện ACST và Viện FES, song nó có ý nghĩa đặc biệt hơn đối với thành phố Huế với vai trò là địa phương đăng cai tổ chức Tuần lễ Công trình xanh và giao thông xanh Việt Nam năm 2025. Thành phố Huế là một địa phương tiên phong trong thúc đẩy đô thị tăng trưởng xanh và cũng đã đạt được những kết quả đáng kể. Bên cạnh đó, đồng tổ chức Hội thảo năm nay còn có Netzero Việt Nam - đơn vị đang rất tích cực thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng giảm phát thải, hướng tới mục tiêu trung hòa các-bon.

 PGS.TS. Nguyễn Vũ Phương - Phó Giám đốc Học viện ACST tham luận với chủ đề: Quản lý phát triển đô thị xanh, thông minh và bền vững trong bối cảnh chính quyền địa phương hai cấp

Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng là đơn vị hàng đầu của Bộ Xây dựng về đào tạo bồi dưỡng cán bộ xây dựng, học viện trải qua quá trình sắp xếp lại trên cơ sở 03 đơn vị, trong đó có 2 cơ sở đào tạo bồi dưỡng của Bộ Xây dựng, Bộ Giao thông vận tải và Viện Chiến lược phát triển Giao thông vận tải. Theo đó, hiện nay Học viện ACST có chức năng Đào tạo bồi dưỡng nâng cao năng lực, nghiên cứu tham mưu chính sách cho Bộ Xây dựng, gắn liền với các địa phương, doanh nghiệp. Trong thời gian tới, Học viện ACST mong muốn tiếp tục phối hợp với FES về Khung hướng dẫn xây dựng đô thị xanh, phát thải thấp, hướng tới mục tiêu Net Zezo trên cơ sở các kỳ họp của COP, mở rộng tập huấn chuyên sâu cho các đô thị. Bên cạnh đó, Học viện đang có kế hoạch xây dựng Đề án Nâng cao năng lực về Đô thị thông minh, gắn với chính quyền địa phương 2 cấp trình Chính phủ, do vậy rất cần sự hỗ trợ, đồng hành của các tổ chức quốc tế, các địa phương, đối tác trong việc xây dựng và triển khai đề án.

Với mong muốn Hội thảo sẽ tạo ra một diễn đàn đa chiều, thúc đẩy sự hợp tác giữa các bên liên quan, TS. Ngô Anh Tuấn khẳng định Khung hướng dẫn xây dựng phát triển đô thị xanh, phát thải thấp dành cho các đô thị Việt Nam là một tài liệu quan trọng có vai trò định hướng, hỗ trợ và thúc đẩy quá trình chuyển đổi đô thị theo hướng phát triển bền vững và đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero). Việc xây dựng và áp dụng khung hướng dẫn này có nhiều ý nghĩa lớn, cả về mặt chiến lược quốc gia, phát triển đô thị, môi trường và kinh tế – xã hội, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho việc xây dựng các đô thị Việt Nam theo hướng xanh, thông minh, phát thải thấp, hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050 theo cam kết của Chính phủ.

Toàn cảnh Hội thảo

Tại hội thảo, các đại biểu sẽ trao đổi và thảo luận về các nội dung chính như: Cam kết của Việt Nam tại COP26 và các nỗ lực từ COP26 đến COP29; Quản lý phát triển đô thị xanh, thông minh và bền vững; Thực trạng phát triển đô thị tăng trưởng xanh tại TP. Huế và đề xuất về Quy hoạch Xanh cho Du lịch bền vững; Chính sách xây dựng Vùng Phát thải thấp (LEZ) cho TP Huế. Đặc biệt phần trọng tâm của Hội thảo là thảo luận, góp ý về Khung hướng dẫn xây dựng phát triển đô thị xanh, phát thải thấp dành cho các đô thị Việt Nam (xác định mục tiêu, tầm nhìn, phạm vi, nhiệm vụ cần triển khai, giải pháp, thu hút nguồn lực, trách nhiệm các bên và lộ trình).

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo Khung hướng dẫn xây dựng đô thị xanh, phát thải thấp, hướng tới mục tiêu Net Zero

Với ý nghĩa to lớn của Hội thảo như: Định hướng chiến lược cho phát triển đô thị bền vững cụ thể: Giúp các đô thị Việt Nam xác định rõ lộ trình chuyển đổi từ mô hình phát triển truyền thống sang mô hình đô thị xanh, phát thải thấp; Phù hợp với các cam kết quốc tế như Thỏa thuận Paris, COP26, và các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs); Góp phần hiện thực hóa cam kết của Việt Nam đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Công cụ hỗ trợ cho lập kế hoạch và quản lý đô thị như: Cung cấp bộ tiêu chí, nguyên tắc, phương pháp giúp chính quyền địa phương (Lập quy hoạch, kế hoạch phát triển đô thị; Quản lý sử dụng đất hiệu quả, tăng diện tích cây xanh, hạ tầng xanh; Tối ưu hóa hệ thống giao thông, năng lượng, rác thải nhằm giảm phát thải; Giúp các đô thị tự đánh giá mức độ phát triển xanh và phát thải thấp, từ đó đưa ra giải pháp cải thiện cụ thể. Khuyến khích đổi mới, ứng dụng công nghệ xanh như: Thúc đẩy áp dụng các giải pháp về: Năng lượng tái tạo (mặt trời, gió…), vật liệu xây dựng xanh, hệ thống giao thông công cộng và phương tiện điện, công nghệ xử lý chất thải, tiết kiệm nước, phát triển đô thị thông minh). Góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống như: Giảm ô nhiễm không khí, tiếng ồn, nước và đất; Cải thiện điều kiện sống, sức khỏe cộng đồng, tăng khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu (như lũ lụt, nắng nóng...); Tạo ra không gian sống thân thiện, gắn kết cộng đồng, thúc đẩy an sinh xã hội và phát triển kinh tế địa phương. Công cụ gắn kết đa ngành, đa bên, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phối hợp giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp, nhà đầu tư, cộng đồng dân cư và các tổ chức quốc tế trong quá trình xây dựng và vận hành đô thị xanh và là cơ sở để huy động tài chính xanh, hỗ trợ kỹ thuật từ các tổ chức trong và ngoài nước. Thúc đẩy vai trò của đô thị trong mục tiêu Net Zero quốc gia vì đô thị là nơi tiêu thụ nhiều năng lượng và thải ra phần lớn khí nhà kính, nên đô thị đóng vai trò trung tâm trong chiến lược Net Zero. Khung hướng dẫn này không chỉ là một tài liệu kỹ thuật, mà còn là kim chỉ nam quan trọng cho tiến trình chuyển đổi phát triển đô thị tại Việt Nam, đảm bảo sự cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và công bằng xã hội – hướng tới tương lai đô thị bền vững, thích ứng và không phát thải.

Việc áp dụng khung hướng dẫn giúp góp phần giảm phát thải quốc gia, từng bước đạt được các mục tiêu quốc tế mà Việt Nam đã cam kết. Đây cũng là ý nghĩa to lớn của Hội thảo trong việc thúc đẩy sự hợp tác giữa các bên liên quan, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho việc xây dựng các đô thị Việt Nam theo hướng xanh, thông minh, phát thải thấp, hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050 theo cam kết của Chính phủ.

Lê Hảo – Trung tâm Truyền thông và Chuyển đổi số - Học viện ACST